Od stycznia studentów i doktorantów obowiązują nowe zasady ubiegania się o kredyty studenckie. Nowe rozporządzenie wydane przez ministra nauki i szkolnictwa wyższego upraszcza procedury, skraca czas oczekiwania na decyzję i pozwala ubiegać się o kredyt przez cały rok. Co jeszcze się zmienia?

Mniej regulacji i więcej ułatwień

– Deregulacja to słowo klucz w przypadku rozporządzenia w sprawie kredytów studenckich – powiedział wicepremier Jarosław Gowin, szef resortu nauki. – To kontynuacja działań ministerstwa, które mają na celu odciążyć uczelnianą administrację. Wszystko zaczęło się od zmian wprowadzanych przez tzw. ustawę deregulacyjną w 2016 roku. Konstytucja dla Nauki to korzystne zjawisko rozszerza, teraz zaś, poprzez kolejne akty wykonawcze do ustawy, cały system upraszczamy w jeszcze większym stopniu – dodał.

–  Ułatwienia, które wprowadzamy, mają przede wszystkim pozwolić studentom i doktorantom skupić się na studiowaniu i prowadzeniu badań. Dzięki większej dostępności kredytów studenckich szansę na studiowanie czy pisanie rozprawy doktorskiej będzie miało więcej osób. To rozporządzenie ze wszech miar prostudenckie – stwierdził Piotr Müller, wiceminister odpowiedzialny za wdrażanie ustawy i sprawy związane ze studentami.

Kredyt przez okrągły rok, a decyzja w 30 dni

Od 1 stycznia 2019 r. o kredyt studencki można ubiegać się przez cały rok. To istotna zmiana w porównaniu z dotychczasowymi zasadami. Do tej pory bowiem wnioski w tej sprawie można było składać jedynie przez kilka miesięcy – od lipca do października. Umowę zaś można było zawrzeć tylko do 31 grudnia. Zgodnie z nowymi przepisami studenci i doktoranci mogą starać się o pomoc przez okrągły rok, a banki udzielające kredytów będą miały na decyzję 30 dni – licząc od daty złożenia dokumentów.

W przypadku kandydatów na studia sytuacja wygląda nieco inaczej. Zawarcie umowy powinno nastąpić w ciągu 30 dni od złożenia zaświadczenia potwierdzającego status studenta lub doktoranta. Takie zaświadczenia będą wydawane m.in. przez rektora czy dyrektora instytutu badawczego lub PAN.

Kredyt studencki i stypendium socjalne – takie same zasady

Nowe rozporządzenie ułatwi studentom równoczesne ubieganie się o kredyt studencki i stypendium socjalne. Do tej pory metody obliczania dochodu na osobę w rodzinie (parametru decydującego o przyznaniu lub odmowie kredytu albo stypendium) były różne. Teraz dochód w obu przypadkach będzie liczony w ten sam sposób. Dzięki temu zarówno wnioskodawcy, jak i pracownicy administracyjni będą mniej obciążeni obowiązkami biurokratycznymi, a cały proces przebiegnie sprawniej.

Wniosek elektroniczny po raz pierwszy

Nowością jest także możliwość składania wniosków elektronicznych. Uchylone rozporządzenie zakładało, że jedyną dopuszczalną formą składania dokumentów jest forma papierowa. Dzięki zmianom o kredyt można starać się bez wychodzenia z domu.

Weryfikacja statusu studenta czy doktoranta, której dokonuje instytucja kredytująca, będzie mogła odbywać się najwyżej dwa razy w roku. W rozporządzeniu odstąpiono od regulacji, która nakładała na kredytobiorców obowiązek przedstawiania legitymacji. Sposób weryfikacji tego statusu będzie każdorazowo uzgadniany w umowie kredytowej.

Jak będzie wyglądała umowa

W dokumencie zostały określone jedynie niezbędne elementy umowy kredytu studenckiego. Szczegółowe kwestie związane z udzielaniem i spłatą kredytu będą uregulowane na poziomie umowy zawartej między kredytobiorcą a instytucją kredytującą. To kolejny deregulacyjny element w rozporządzeniu.

Wysokość transzy bez zmian

Zachowano zmiany wprowadzone w 2016 roku, kiedy istotnie zróżnicowano wysokość transz. Będą one wynosić – 400, 600, 800 lub 1000 złotych. Kredytobiorca będzie mógł starać się o zmianę wysokości miesięcznej transzy kredytu studenckiego w trakcie trwania umowy po weryfikacji przez instytucję kredytującą jego zdolności do spłaty zobowiązań.

Dwa pierwsze miesiące – jak będzie wyglądała procedura

Przepisy weszły w życie 1 stycznia 2019 roku. Jednak przez dwa pierwsze miesiące obowiązywania nowego prawa rozporządzenie dopuszcza sytuację, w której instytucje kredytujące (a więc banki i spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe) będą miały więcej czasu na rozpatrywanie wniosków. Wszystko po to, by mogły odpowiednio przygotować swoje systemy i procedury do wprowadzanych zmian. Jeśli więc wniosek o udzielenie kredytu studenckiego zostanie złożony od 1 stycznia do 28 lutego 2019 r., umowy kredytowe będą mogły być zawarte najpóźniej do 30 kwietnia 2019 roku.

Prawie 400 tys. udzielonych kredytów studenckich

W latach 1998–2017 kredyty studenckie trafiły do 398 tys. studentów i doktorantów. W poprzednim roku akademickim banki zawarły prawie 4 tys. umów kredytowych, czyli o ok. 8% więcej niż rok wcześniej. Dzięki wprowadzanym zmianom, zwiększającym dostępność kredytów, ten wzrost zostanie utrzymany.

Według danych ze stycznia ubiegłego roku spośród wszystkich udzielonych przez ostatnie 20 lat kredytów studenckich w całości spłaconych zostało około 306 tys. Z systemu kredytów studenckich nadal korzysta około 93 tys. kredytobiorców, z czego w trakcie karencji lub spłaty jest około 78 tys., a w trakcie wypłaty miesięcznych transz kredytu studenckiego – ponad 14 tysięcy.

Konstytucja dla Nauki – ułatwienia dla studentów i doktorantów

Nowe rozporządzenie w sprawie kredytów nie jest jedynym korzystnym rozwiązaniem dla studentów i doktorantów, które wchodzą w życie dzięki reformie szkolnictwa wyższego i nauki. Ustawa wprowadza szkoły doktorskie z powszechnym systemem stypendiów dla jej członków, chroni prawa studentów, zapewnia stabilny system pomocy materialnej i zachowuje prawo do bezpłatnych studiów na kilku kierunkach. Konstytucja dla Nauki gwarantuje także dyplom w terminie, a także udział studentów w tworzeniu regulaminu studiów i regulaminu stypendialnego.